عزت نفس
زمان مطالعه: 5 دقیقه1.عزت نفس چیست؟
عزت نفس یعنی درک یک فرد از میزان ارزشمندیش و اینکه چقدر خودش را دوست داره . عزت نفس یعنی فرد هویتی که از خودش توی ذهنش داره رو تا چه حد ارزشمند و لایق دوست داشتن میدونه . این ارزشمندی از چند نظر در یک فرد بررسی میشه:
رفتار و تعاملات اجتماعی با دیگران – افکار و احساسات – ظاهر فیزیکی – باورها و اعتقادات
این ارزشیابی بهتره بر اساس نظر اطرافیان‌مون (اونهایی که ما رو دوست دارن و نظرشون رو قبول داریم) باشه نه اینکه تحت تاثیر احساساتمون قرار بگیریم. این ارزشیابی می تونه در قالب تعریف،انتقاد و یا تشویقی باشد که از دیگران راجع به خودمون می شنویم.( راجع به ظاهر، رفتار، اخلاق و حتی عقایدمان…)
۲.چرا عزت نفس اهمیت دارد ؟
بطور خلاصه می تونیم اهمیت عزت نفس را در این عبارت بیان کنیم :
{اگر باور ندارید که شما فردی ارزشمند هستید و لیاقت موفقیت را دارید، نمی‌توانید به اهداف خود برسید.}
مثلا فردی که خودش را دوست داره به دنبال موفقیته پس حرفه و شغل مناسبی پیدا می کنه تا زندگی راحتی برای خودش بسازه. یا فردی که بدنش را دوست داره وزنش را متعادل نگه میداره و ورزش میکنه تا بدنی سالم سالم داشته باشه. فردی که برای شخصیتش ارزش قائل باشه روی رفتارو گفتارش بیشتر دقیق و حساس می شه تا انسان با اخلاق تری باشه.
بحث دیگه ای که اهمیت عزت نفس رو بالا میبره راجع به تعاملات اجتماعیه .هر کدوم از ما امروز تحت تاثیر اعمال دیروز خودمون هستیم و اگر رفتار یا گفتار غلطی داشته باشیم به انسان های اطرافمون آسیب میزنیم . پس اگر عزت نفس نداشته باشیم و خودمون رو اصلاح نکنیم کم کم دچار مشکل با بقیه می شویم پس نباید از آنها انتظار داشته باشیم به ما در حل مشکلاتمون یا رسیدن به اهدافمون کمک کنن.
۳.عزت نفس چه فرقی با اعتماد به نفس دارد ؟
عموما افراد این دو را با هم یکی میدونن و به دنبال بالابردن عزت نفس دچار اعتماد به نفس کاذب می شن درحالیکه عزت نفس در بالاترین حالت هم به اعتماد به نفس شبیه نیست.
اعتماد به نفس : وقتی فرد به دنبال کسب موفقیت های زیاد و تصمیم گیری های درست ، در انجام کارها و تصمیم گیری های بعدی به خودش اطمینان پیدا میکنه.
عزت نفس : حتی اگر فرد دچار موفقیت های زیادی نباشه باز هم میتواند عزت نفس داشته باشه زیرا عزت نفس یعنی بدونیم که و چه هستیم و خودمون رو چه پیروز و چه شکست خورده دوست داشته باشیم.
میدونیم که اعتماد به نفس در حالت عادی نه تنها ضرری نداره بلکه حد نرمالی از اعتماد به نفس برای همه ما لازمه . اما مرز اعتماد به نفس نرمال و اعتماد به نفس کاذب بسیار باریک و نامحسوسه.
۴.افراد با عزت نفس چه ویژگی هایی دارند؟
افراد با عزت نفس میدونند دارای ارزش و توانایی دست یابی به اهداف و انتظاراتی که از خودشون دارن هستند. آنها خودشون رو قبول دارن و کاری که انجام می دهند را در راستای انسان بهتر شدن انجام می دهند نه برای کسب رضایت بقیه. چون خودشون را دوست دارند و خودشون را لایق شخصیت و زندگی بهتری میدانند.
افراد با عزت نفس نگرش مثبتی به زندگی دارند . یعنی چون خودشون را لایق موفقیت میدانند هر روز تلاش می کنند و در مقابل مشکلات کم نمیارن.
۵. آیا من هم عزت نفس دارم؟
با پرسیدن چند سوال ساده و بررسی جواب ها به راحتی متوجه می شویم که تا چه حد عزت نفس داریم؟
۱.آیا خودم را دوست دارم؟
۲.آیا فکر میکنم انسان خوبی ام؟
۳.آیا خودم را لایق عشق و محبت دیگران میدونم؟
۴.آیا لایق خوشبختی‌ام؟
۵. آیا چه در عقلم و چه در قلبم خودم را فردی سالم و خوب میدونم؟
۶.ایجاد کردن عزت نفس
اول: باید شخصیتی ثابت و محکم از خودمون در ذهن مون داشته باشیم. وقتی به خودمون فکر میکنیم چه تصوری در فکرمون شکل می‌گیره؟
دوم: فکر کنیم که از چه جنبه هایی فرد با ارزشی هستیم؟ چون باید باور داشته باشیم که انسان خوب و ارزشمندی هستیم.
سوم: روزانه خودمون را ارزیابی کنیم. وقت بذاریم به افکار، رفتارمون با بقیه، احساساتمون و در کل روزی که گذروندیم فکر کنیم. این ارزیابی هم بر اساس حسی که نسبت به خودمون داریم صورت می گیره هم بر اساس نظری که از بقیه راجع به خودمون دریافت می کنیم.
**در این بحث باید به دو نکته توجه کنیم: اول اینکه واقع بین باشیم و اگر وجه های مثبتمون را دوست داریم حواسمون به نکات منفی هم باشد. دوم اینکه هر نظر و انتقادی را از هر کسی قبول نکنیم . چه نظر مثبت چه نظر منفی.
۷.راه های بالا بردن عزت نفس
۱- هرکاری رو به نیت دوست داشتن و محبت کردن به خودمون انجام بدیم.
اگر در هر زمینه ای تلاش میکنیم فقط به این هدف که جلب رضایت و محبت از دیگران بکنیم درواقع داریم به خودمون تلقین میکنیم که هیچ وقت لایق عشق و پذیرش اون‌ها نبودیم.
وقتی شروع به دوست داشتن خودمون میکنیم در واقع داریم به خودمون می گیم من خودم رو انقدر دوست دارم که خودم رو لایق یک شغل مطلوب و یک زندگی راحت می دونم. یا به قدری به بدنم اهمیت میدم و دوسش دارم که ورزش میکنم و رژیم نگه میدارم تا سالم بمونم. این طرز تفکر خیلی متفاوته با اینکه فکر کنیم «اگر شغل خوب یا پول زیاد نداشته باشم کسی من رو دوست نداره» و یا اینکه «اگر وزنم رو کنترل کنم و لاغر بشم مورد تایید بقیه قرار میگیرم پس دوستم خواهند داشت.»
پس قبل از انجام هرکاری فکر کنیم که آیا این کارو انجام میدم چون خودم رو خیلی دوست دارم و به خودم خیلی اهمیت می دم ؟ یا این کارو انجام میدم تا اطرافیانم بیشتر قبولم داشته باشن و بیشتر دوستم داشته باشن؟
۲- ریشه یابی علت کمبود عزت نفس
کمبود عزت نفس اصلا بی علت و بی دلیل رخ نمیده. حتما نقطه ای در زندگی فرد وجود داشته که به این نتیجه رسیده به اندازه کافی خوب نیست. اکثرا این نقطه در بچگی افراد شکل می‌گیره و نشان از بدرفتاری والدین یا بی‌توجهی آنها دارد و یا ماحصل تربیتی انتقاد گرایانه ست.
دوران تحصیل در مدرسه هم میتونه سبب کمبود عزت نفس بشه.مثلا قلدری بقیه بچه ها و یا رفتار غلط معلم و کادر مدرسه و…
افرادی که تجربه زورگویی دیدن در کودکی رو دارن در آینده حس بی ارزش بودن برای بقیه و بی مصرف بودن در دنیا رو دارند.پیدا کردن منشا کمبود عزت نفس برای این مهمه که به ما نشون میده ذاتا مشکل و تقصیری نداریم و یا بی ارزش نیستیم. ما به راحتی خودمون رو از طریق دیگران شناختیم یعنی به ما آموختن که قابل قبول و ارزشمند نیستیم.
از طرفی فردی که با این روش تربیتی بزرگ شده مثلا پدری سخت گیر داشته در روابط بزرگ سالی اش هم دچار مشکل میشه و معمولا دوستان و حتی شریک زندگیش هم آدم هایی با این تیپ اخلاقی هستند.این عمل خودآگاه وناخودآگاه صورت می‌گیره.
فکر کنین و از خودتون بپرسین آیا انسان هایی که در حال حاضر با آنها در رابطه هستین عزت نفس پایین شمارو تقویت میکنن ؟ نا به جا و زیاد نقد میکنن؟آزار روحی یا جسمی می بینین ؟آیا ظاهرتان و یا تصمیم هایی که میگیرین برای بقیه قابل قبول نیست؟و یا هر رفتاری که باعث می شود راجع به خودتان ، افکارتان و ظاهرتان حس بدی داشته باشید…
به عنوان نکته آخر : خوبه بدونیم که در دنیا افراد زیادی وجود دارن که حاضرن ما رو همون طوری که هستیم بپذیرن و دوستمون داشته باشن و هیچ نیازی نیست خودمون رو عوض کنیم تا بقیه دوستمون داشته باشن.
برای خودمون انقدر ارزش قائل باشیم که نخواهیم برای عشق و محبت و خوشآمد بقیه هویت‌مون رو عوض کنیم.
